Hayırlı insanları anmak hayır getirir. Yunus diyor ki: “Bizim için hayır dua kılanlara selâm olsun!” Yunus hakkındaki konuşmayı dinlemeye gelenleri ben de aynı vezin ve mânâ ile selâmlıyorum.

Şimdi size desem ki... Buraya gelirken bir genç önüme çıktı ve bir kâğıt uzattı ve dedi ki: “Türkocağı’na gidiyorsun, şiirden anlayanlara hitap edeceksin. Şu şiirimi onlara okuyuver” dedi. Şimdi siz, böyle bir yerde, mevzu dışı bir şiir okunmayacağını bileceğiniz için birincisi... İkincisi mevzumuza göre Yunus’tan okunacağını tahmin ettiğiniz için ve üçüncü bir sebeple de... Üçüncü sebebi şiiri okuduktan sonra söyleyeceğim... Tabiî Yunus’tan okunacağını tahmin ediyorsunuz:

“Bir kararda durmayalım,

Gel gidelim, dosta gönül!

Hasretinden yanmayalım,

Gel gidelim, dosta gönül!”

“Ölümden ne korkarsın,

Korkma ebedî varsın!”

Sadece bu beytin, asırlar öncesinden bugünün hafakanlar içinde boğulan insanı için söylendiğini kim inkâr edebilir?

İnsanlık, uzun zamandır, kaybettiği ruhunu arıyor. Ruh, insanın derinliğidir ve insan, yaratılış gayesine uygun olarak ruhunun derinliklerine ne kadar inebilirse hem hâk katında hem de emsalleri arasında o derece yükselir. Modern insana, (en başta kendi nefsime) bu meseleyi anlatmak çok zor. Zaten anlatılabilecek bir mesele de değil bu, varılması gereken bir menzil, girilmesi gereken bir hâl, bir duruş, iman tavrı…

47 yaşındayım; o vakit 47’ye nispetle zaman ve mekân bağlamında, dünyaya dair, eşya ve hadiseler arasında bir hesaplaşmam olmalı. Öyle mi… 47 yaşındayım ve sanki hiçbir şey değişmemiş gibi Kanunî misali Viyana’dan dönüyorum. 47 yılın bendeki ciğere işleyen hükmü bu...

Bu hükmün taradığı misaller nereden çıktı…

Tarihçi bir fikir adamı Asuriler için şöyle der:

―Sorun onları yutan unutulma uçurumuna, niçin silindiler? Zira şairleri yoktu.

Evet, şair o Hüma Kuşudur ki, bütün bir cemiyeti; camileri, sarayları, yolları, meydanları, bütün maddî ve manevi ağırlığıyla kanatları üstüne yerleştirir, havalanır, asırların tepesinden süzülüp geçer.

Demek istiyoruz ki, sanatkârı olmayan devir, hatta küçük bir zaman parçasını bile fethedebileceğini ummasın… İstikbale sözü olan devirler, mektuplarını, sanat güvercininin gagasına teslim ederler.

“Etme reisim; bunu bana etme. Canımı al sesi çıkmaz; kılımı kıpırdatırsam namussuzum. Lakin buncağıza dokunma. Bırak eceliyle ölsün. İçini kurt kemirdiğinde, oyuğuna yılanlar yuva yaptığında, başına yıldırım düştüğünde ölsün. Kuruyup kalsın, yanının üstüne yıkılsın. Ama şimdileyin dokunma.”

“Yok… Deli değilim şükür. Aklım başımda. Bayramı da bilirim seyranı da. Zemheriyi de bilirim, koç katımını da. Senin gibi beyin beyliğini de bilirim, kendimin ne olduğunu da…”

Büyük milletlerin, büyük mütefekkirleri olur.

İngiltere’nin sömürgelerinden sorumlu bakanı, kendi mütefekkirleri için bakın ne diyor; “Bugün İngiliz kavmine deseler ki, Hindistan’dan mı vaz geçersin, Şekspir’den mi; tereddütsüz Hindistan’ı bir bahşiş diye verirdik ve Şekspir’i alırdık!”

Ne mutlu bize ki, tam da onlara ihtiyaç duyduğumuz anda, Allah, Türk milletine iki büyük mütefekkir, iki büyük şair, iki büyük “beklenen sanatkâr” lütfetti. Biri, şair Yunus, derviş Yunus, “Bizim Yunus”, diğeri de “masum Anadolu’nun saf çocuğu” Necip Fazıl…

İnsanoğlunun bizâtihi kendisini ve hayatını etkileyen unsurlar vardır. Kimisi maddî, kimisi mânevî... Yaşadığı coğrafyayı, o coğrafyanın iklimini başta gelen fiziksel unsurlardan sayabiliriz. Sert, kurak iklimde yaşayan insanların huyları, deniz kıyısında, sıcak iklimlerde yaşayanlardan farklı oluyor. Dağlık, yağışlı coğrafyada yaşayanlarda ayırt edici özellikler görülebiliyor. Bir kişide gördüğümüz bir huyu, belli bir coğrafyanın insanlarının huyuna benzettiğimizde “oranın suyunu içmiş” dememizin nedeni de bu olsa gerek.

Sevgili Gökyüzü…

Benim can rengimden haberin var mı?

Etim, tırnağım sen, güzel hasletlerim, ufuk gibi kaçan hasretlerim, başucu kitabım, kalbimdeki yuvam sen…

Atom parçalara ayrılıyor; “gönül dağından haykırışlar geliyor”; su buhar oluyor, gözyaşı nehir; ama bu her şeyi üzerinde eritmiş gövde nereye gideceğini bilemiyor, neden…

(Üstad Necip Fazıl’a göre)

BU CEMİYETİN

Dinî mizacı, Süleyman Çelebi’de

Derinlik ve olgunluğu, Mevlâna’da…

Mâverâ humması Yunus’ta…

Gelecek sayı (111) konusu, 15.11.2021 tarihinde sitemizden (kardelendergisi.com) ilân edilecek.

Eserler, 06-19.12.2021 tarihleri arasında, “KARDELEN’DE YAYINLANMASI TALEBİYLE” Word dosyası olarak (kardelen@kardelendergisi.com) adresine gönderilmeli. Bu tarihler dışında ve başka adreslere gönderilenler, dikkate alınmayacak.

MUZAFFER DOĞAN’IN MAKALESİ YENİ TÜRKİYE DERGİSİNDE

SİNAN AYHAN’IN “BİR” ROMANI ÇIKTI 

YAZARLARIMIZDAN YENİ KİTAPLAR

31. Kardelen Toplantısı

KARDELEN KİTAP OKUMALARI

31. TOPLANTI BAŞKAN Emre KAYMAZ’IN KONUŞMASI

Hakkın ve hakikatin zirvesinde, harlanmış bir döşekte yatar "Bizim Yunus". Üzerine örttüğü yorgan dikenlerle nakışlanmıştır. Dağların, taşların, ağaçların ve kuşların gönül dilini konuşur. Hayatla alışverişinde hep verici konumundadır, almayı hiç düşünmez.  Hayatın mânâsını ve gayesini tefekkür eder durur. Dünyaya meyli yoktur bu Hakk ve hakikat dostunun. Dünyaya dava için gelmeyen, işi sev(g)i olandır. Gönüllere taht kurandır.

Pek çok işte ölçüt olarak bir saf nesne gerekir. Ona bakarak, onunla ölçerek mukayese örneğinin saflığını ölçeriz. Yunus Emre de Türk milletinin din, şiir ve estetik telâkkisinin müşahhaslaşmış hali olmakla böyle bir ölçüttür. Ölçüt kişidir.

Bizim Yunus,

İçinden çıktığı toplum ve tüm İslâm âlemi o çağa kadar, Emevî zulmü, Fatımî Rafızî, Haşhaşî Moğol fitnelerini atlatmakla meşgulken bir pusula gibi Türk milletinin kahhar ekseriyetinin tâbi olduğu Hanefî Maturidî inanç çizgisini göstermiş,

İRAN AZERBAYCAN GERGİNLİĞİ Mİ FARS TÜRK HESAPLAŞMASI MI?

İran Karabağ savaşından bu yana sureti haktan görünmek için gizliden yaptığı Ermenistan’la işbirliğini, silâh ve mühimmat bağışını açıktan yapmaya başlayınca, buna tepki gösteren Azerbaycan’a barışçı yaklaşım gösterecek yerde, İran genelkurmay başkanı Azerbaycan’ı 4000 füze atmakla açık açık tehdit etti. Sınır boyunca askerî sevkiyatları hızlandırdı, büyük bir tatbikat başlattı, Nahcıvan’a askerî uçuşları yasakladı. Hepsinden kalleşcesi de gizli diplomasiyle Ermenistan’ın ateşkes anlaşmasındaki Nahcıvandan Azerbaycana koridor açma taahhüdünü yerine getirmesine engel oldu; ki bu koridor Türk dünyasını uzun yııllardır ilk defa karadan birleştirecekti. 

Ülkede yaklaşık 90 yıldan beri siyasî bir yapı; ilkeler, inkılaplar, devrimler ve Kemalizm maskesi altında tarih, kültür, edebiyat, ecdad, mazi ve inanç düşmanlığı yapıyor. Karşı kesimin, acziyet, pasiflik ve pısırıklığı sayesinde başarılı da oluyorlar. Son günlerdeki tezviratları, iftira, tahrik ve kışkırtma olayları bunu gösteriyor. Ülkenin maruz kaldığı sel ve yangın felaketine sevinip zil takıp oynuyorlar. Oysa zulüm alude olan bu zihniyeti susturmak için çok sayıda tarihi bilgi, bulgu, belgeler var. Fakat bu zulümleri değerlendiren ve halka anlatan şuurlu bir kesim yok.

Bir Yunus vardır ki Yunustan içre, Yunustan öte, Yunusun içinde ama kendi içinde Yunusu dışlayan. Öyle bir Yunus vardır ki geçmişten gelip beni kucaklamış, yüzyıllar aşıp sana öğüt vermiş bize yol göstermiş Yunus. Şimdi düşünelim kaç tane Yunus tanıdık hakkaniyetle, kim Yunus okudu şimdiye dek yahut okudu ve anladı anlattıklarını tam mânâsıyla. Yozlaşmış dillerimiz mi mâni buna yoksa yozlaşmış yüreklerimiz mi? “Dünyayı kelimeler ve fikirler değiştirir.”Aslında aynı durum kalbimiz için de geçerlidir. 

−2021 yılının ilk yarısında şiir (Afrika: Kurutulmuş İnsan Gölgeleri) ve hikâye kitabınız (Alt-Üst-Altından ve Üstünden Kalkılamayacak Hikâyeler-) arka arkaya okurlarıyla buluştu. Bunlarla birlikte yayınlatmayı düşündüğünüz başka dosyalarınız da var. Okurla buluşturduğunuz bu iki eserinizin okur nezdinde ilk yansımaları nasıl oldu? Şiir ve hikâyeyi ayrı ayrı değerlendirirseniz neler söylersiniz?

Bir toprak parçasından öte yaşam ve insanlık tarihi adına başlı başına bir medeniyet beşiği olan Anadolu, sınırları dünyanın dört bir yanına uzanan İslâm coğrafyasını besleyen en önemli pınarlardan biridir. Anadolu tarihin satır aralarında pek çok medeniyete ev sahipliği etmiş, kültürüyle, sanatıyla, savaşıyla barışıyla, acısı ve tatlısıyla iyice pişmiş ve nihayetinde İslâm gibi büyük bir devletin baş tacı edildiği, ehlince İslâm sancağının dünyanın dört yanına dalgalandırıldığı bir yurt olmuştur. Her işinde başka hikmet ve güzellik olan Hakk Teâla, Türkü İslâm’la, Müslüman Türkü de Anadolu ile tanıştırmıştır.

Bir kurban bayramı sabahıydı. İkra, evin içindeki telâşlı ve heyecanlı koşuşturmaların sesiyle uyanmıştı. Gün aydınlanmıştı. Odanın içine, perdenin açık kalan kısmından güneşin ilk huzmeleri süzülüyordu. Bu huzme, İkra’nın geceden hazırlayıp gardırobun kapısına astığı kırmızı tulumunun yakasındaki incilere ve beyaz ışıklı ayakkabısına yansıdıkça göz kamaştırıyordu. Bugün bayramdı. Çocuklar erken kalkmalıydı. İkra’nın babası ile abisi bayram namazından sonra evlerinin bahçelerinde kurbanlarını kesecekler, kurban kesildikten sonra annesi kahvaltıya kavurma hazırlarken İkra da anneciğine yardım edecekti.

Herhangi bir şeyi etraflıca incelemek için onun dışında olmamız gerekir. Bütün bir trenin hareket ettiğini görmek için ona dışardan bakmalıyız.

O hâlde dünyayı olduğu gibi görmek için de onun dışında olmak gerekir.

Çünkü ne kadar zihin varsa o kadar dünya vardır, dünyayı tanımak için zihnin ötesine geçmek gerekir.