Çanakkale Mahşeri
Yavuz Sert

  Sayı: 39 -

Tweetle

Millet olarak Çanakkale Zaferi'nin, İzmir'in Kurtuluşu'nun veya yaşadığımız şehrin düşman işgalinden kurtulmasının yıldönümlerinde kutlama yapmaya çok meraklıyızdır. Haksızda değiliz hani, atalarımızın canları pahasına verdikleri mücadeleyi hatırlamaya, onlar için hayır duada bulunmaya vesile olan bu günler elbette çok önemli.
Ancak rahatsızlık duyduğum nokta halkımızın tarihimiz konusundaki cahilliğidir. Kuru kuruya yıldönümlerinde meydanlara çıkıp "düşmanı denize dökmüşüz, biz neymişiz!"

Demekle tarihimize sahip çıkmış olur muyuz sizce?
Sokaktaki bir vatandaşı çevirip sorsam, Çanakkale Zaferi hakkında ne bilgin var diye? "Çanakkale geçilmez!" der en iyi ihtimalle. Başka ne biliyorsun desek, " geçilmez. Ben onu bilir onu söylerim" cevabı almamız da olası.
Ancak kaçımız bilir, Çanakkale Savaşı sonrasında Osmanlı'nın Çanakkale'deki ordusu olan 5.Ordunun komutanının bir alman Olan Mareşal Liman Von Sanders olduğunu. Onun kurmay başkanının ise Esat Paşa olduğunu.
En iddialı olanımız bile Nusret Mayın gemisi ile 275 kiloluk top mermisini kaldıran Seyid Ali'yi biliriz. Peki Nusret'in mayınları ne şekil dökeceğini emreden Osmanlı paşasından haberiniz var mı? Veya gemi komutanından?.. Bu soruların, hattâ daha fazlasının cevaplarını bulabileceğimiz bir belgesel-romandan bahsetmek istiyorum sizlere. "Çanakkale Mahşeri"... Mehmed Niyazi"nin Ötüken Yayınevi'nden çıkan ve 16. baskısını gerçekleştiren Çanakkale Savaşı'nı her dakikası ile okurlarına yaşatan roman.

Yakın tarihimiz konusundaki cahilliğimden birazcık olsun kurtulma ümidi ile çeşitli kaynaklar aramaya başladım. Çanakkale Savaşı ilgi duyduğum konuların başında geliyordu. Yaptığım araştırmalar sonucunda Mehmet Niyazi'nin kaleme aldığı "Çanakkale Mahşeri" adlı eserin bu konuda yazılmış olan önemli eserlerden biri olduğunu gördüm ve hiç vakit kaybetmeden okudum.

"Çanakkale Mahşeri", müttefik gemilerinin Çanakkale Boğazı'na girmeleri ile başlayıp, büyük çarpışmalar sonunda geri çekilmeleri ile biten destanın 542 sayfalık bir anlatımı.

Çanakkale Savaşı sırasında Osmanlı'nın Çanakkale bölgesindeki ordusu 5. Ordu'nun komutanı Almanya'dan Osmanlı ordusu'nun komutanı Almanya'dan Osmanlı Ordusu'nun iyileştirmesi için getirilen Liman von Sanders'dir. Komutanın kurmay başkanı ise Esat Paşa...

Ordu komutanın bir Alman oluşundan anlaşılacağı gibi, Osmanlı ordusunda almanlar da yer almıştır. Sayıları az da olsa, Alman subaylar da bizimle aynı safta çarpışmışlar. Hattâ müttefiklere ait Triumpf ve Majeste adlı gemileri batıran, alman deniz subayı Otto Hersing'in kumandasındaki U21 deniz altısıdır. Gemilerin birdenbire yan dönerek batmalarına şaşıran Osmanlı askerleri, bu gemileri batıranın bir Alman deniz altısı olduğunu sonradan öğrenmişlerdir.
Çanakkale Destanında her Mehmetçik bir kahramandır. Soğuk, sıcak, hastalık, açlık susuzluk bir yana kendilerinden teknik olarak üstün olan bir ordu ile korkusuzca savaşmışlar ve binlercesi bu savaşta şehit olmuşlardır. Elbette adları efsaneleşen Yakup Çavuş, Oğuz Amca, Seyid Ali de bu askerler arasındadır.

Liman von Sanders, Mehmetçik'in bu kahramanlığını şu sözlerle ifade etmiştir : "Bir asker için mutluluk denen bir şey varsa Türklerle omuz omuza savaşmaktır diyebilirim. Fakir insanlardı, buğday kırığından yapılmış çorba en önemli yemekleriydi, sağlıksız su içerlerdi, çamur barınaklarda yatarlardı, fakat en modern silah ve araçlarla donanmış düşmanlarına karşı arslanlar gibi savaşırlardı. Bu insanların kalplerinde sadece ve sadece ulvî bir vatan sevgisi vardır. Ölüme onlar kadar gülümseyerek giden bir millet ferdi daha görmedim."

Müttefik kuvvetleri, en son teknoloji kullanarak üretilmiş silâhları, gemileri ile gelmişlerdi Çanakkale'ye Sadece İngilizler yoktu Fransa'dan Avustralya'dan, Yeni Zelanda'dan, hattâ Senegal'den, Tunus'tan asker getirmişlerdi. Hem sayı olarak hem de teknik olarak üstün durumdaydılar. Ancak işler istedikleri gibi gitmedi.

Müttefik güçleri ilk olarak denizden harekete geçti. Deniz Harekâtı sırasında Müttefik güçlerinin komutanı amiral De Robeck idi. Gemiler boğaz girişindeki bataryalarımızı top bonbardımanına tuttular ve binlerce Mehmetçik şehitlik mertebesine ulaştı. Ancak Tophaneli Hakkı Yüzbaşı komutasındaki Nusret Mayın gemisinin döktüğü mayınlar onlara dur dedi. Hakkı Yüzbaşı'ya mayın dökme emrini veren ise görevin yapılacağı günlerde paşalığı terfi eden Albay Cevat'tı. Yeni rütbesi ile Cevat Paşa. Cevat Paşa, Çanakkale'nin en önemli kahramanlarından biri olarak kabul edilir ve bundan dolayı kendisine 18 Mart Kahramanı unvanı verilmiştir. Kabri İstanbul Erenköy'dedir. Kaçımız ismini duymuştuk daha önce?

Tophaneli Hakkı Yüzbaşı ile beraber Müstahkem Grup kumandanı Yüzbaşı Hafız Nazmi ve mayın uzmanı Üsteğmen Geehl, Nusret Mayın gemisinde bulunan diğer subaylardı.
Deniz yolu ile boğazı geçemeyeceklerini anlayan Müttefik güçleri bu kez de kara çıkarması yaparak hedeflerine ulaşmak istediler. Artık kumandan General Ian Hamilton'du. Çanakkale'deki en kanlı çarpışmalar, bu çıkarmalar sırasında yaşanmıştır.

Çıkarmalar sırasında müttefiklerin deniz kuvvetleri de boş durmuyor, bataryalarımızı bombalamaya devam ediyorlardı. Her gün yüzlerce askerimiz bu gemilerden atılan top mermileri ile son nefeslerini vermişlerdir. Bu gidişe dur diyen ise bir diğer Çanakkale Kahramanı olan Nazmi Yüzbaşı'dır. 18 Mart 1915'de boğaza yerleştirdiği mayınlar sayesinde müttefik güçlerine yol vermeyen Nusret Mayın gemisinde de görev yapmış olan Hafız Nazmi Yüzbaşı, 12-13 mayıs gecesi kılavuzu olduğu Muaveneti-milliye muhribi ile müttefik donanmasının arasına dalmış, yüzlerce Mehmetçik'e son nefesini verdiren topların atıldığı 750 mürettebatlı devasa İngiliz Goliath gemisini batırmış ve muhribi hasar aldırmadan geri döndürmüştür. Müttefik güçlerin kumandanı Hamilton, bu olayı hatıra defterine şu şekilde not etmiştir: "Düşman madalyayı hak etti!.."

Okurken beni en çok şaşırtan bölümlerden biri de Mustafa Kemal'in cepheye atanması ile ilgili kısımdı.
Düşmanın çıkarmalarına baskınla cevap vermek isteyen Liman Von Sanders, Esat Paşa aracılığı ile Gurup Komutanı Albay Feyzi Bey'e hemen baskın yapılması yolunda emir verir. Ancak Albay Feyzi Bey, askerin yorgun olduğunu söyleyerek komutanın bunu bir kez daha düşünmesinde fayda olacağını Esat Paşa'ya iletir Emrini tekrar eden Sanders'e direnen Albay Feyzi Bey, askerlerinin can taşıdığını söyleyerek tekrar aynı cevabı verir.
Bir saat sonra Albay Feyzi Bey'in bulunduğu karargâha şifreli bir mesaj gelir. Mesajda şu yazılıdır:

"Grup Kumandanlığı'na tayin edilen Albay Mustafa Kemal Bey'in vasıl olmasıyla emir ve kumandayı ona tevdi ile İstanbul'a hareketiniz rica olunur.
.Ordu Kumandanı Mareşal Liman Von Sanders"

Mustafa Kemal'in o gün Grup Kumandanlığına atanmasının hepimizin kaderini etkilediğini düşünüyorum. Beni heyecanlandıran taraf da buydu. Ordumuzun alman kumandanının verdiği bir karar, hem Osmanlı'nın, hem Cumhuriyet'in kaderini etkilemişti.

ÇANAKKALE TÜRKÜSÜ
Çanakkale içinde Aynalı çarşı
Ana ben gidiyom düşmana karşı
Oooof, gençliğim eyvah

Çanakkale içinde bir uzun selvi
Kimimiz nişanlı, kimimiz evli
Oooof, gençliğim eyvah

Çanakkale içinde vurdular beni
Ölmeden mezara koydular beni
Oooof, gençliğim eyvah