Kardelen'i DergiKapinda.com sitesinden satın alabilirsiniz.        Ali Erdal'ın yeni kitabı TÜRK KİMLİĞİ çıktı        Kardelen Twitter'da...        Kardelen 34 Yaşında!..       
    Yorum Ekle     938 kez okundu.     Henüz yorum bırakılmadı.     Yazara Mesaj

Müzik, kültür kimliği oluşmasında dil kadar önemlidir
Site Editörü

  Sayı: 117 -

Yazının başında sizlere melodilerini muhtemelen hemen anımsayacağınız birkaç eseri hatırlatacağım. İlki “taleal bedru”… Kendi kendinize bu eseri mırıldandığınızı veya Çağrı filminden aklımıza kazınan hali ile şarkıyı dinlediğinizi düşünün, hangi duygularınız depreşti, Efendimiz mi aklınızda düştü, yoksa Umre hatıralarınız ya da Kâbe’yi ziyaret arzusu mu? İki dakika önce uyuyan bir güvercin gibi olan duygular bir melodi ile nasıl başını kaldırdı, değil mi?

Muhtemelen hatırlayanların sayısı daha az olacaktır, diğer eser Altın Hızma türküsü, “Gün gördüm, günler gördüm; Seni gördüm şad'oldum”. Bağlama ezgileri ile türküyü hatırlarken aklınıza birden Kerkük düştü mü?

Canlıların dış dünyayı algıladıkları farklı duyuları vardır. İnsan ve fizyolojik olarak benzer canlıları düşünürsek ilk akla üç temel duyu gelir, steryo çalışan iki gözü, iki kulağı ve burnu. Sayı konumuz müzik olunca gelin her birinin değeri dünya kıymetleri ile ölçülemez derece olan bu üç duyudan kulak üzerine biraz düşünelim.

Hz. Mevlânâ Mesnevi-i Şerif’ine “bişnev” yani “dinle” diye başlamış. Osmanlı son dönem bürokratlarından Mesnevi şârihi Abidin Paşa “Bişnev”i şerh ederken “âmâ peygamber vardır ama sağır, dilsiz yoktur” diyerek duymanın hikmeti üzerine çarpıcı bir örnek vermiştir. Kendisinden bizzat sohbet dinleme bahtiyarlığına eriştiğim bir büyüğüm ise “derviş kulaktan gebe kalır” demişti, kemâlat yolunda sohbetin ve hali ile onu dinlemenin önemini anlatan sohbetinde…

Kulaklarımız belirli frekans aralığındaki sesleri işitiyor. Bu seslerden bazılarına müzik veya musiki diyoruz. En beğendiğim müzik tanımı da bunu anlatıyor: “Sesin âhenksizine gürültü, âhenklisine müzik veya musiki derler”.

Musiki kelimesi sanki irfanımıza daha yakın gözükse de, hem müzik hem musiki kelimeleri aynı kökten geliyorlar. Antik Yunan kökenli olan bu kelimeler, dokuz ilham perisinin ortak adı olan museden geliyor. Bu bilgiyi ilk okuduğumda iki nokta dikkatimi çekti, biri ilham, diğeri âhenk. İlhamın olması, konunun içinde Allah’ın olduğunu gösteriyor, neyin yok ki? Âhenk ise bir düzeni anlatıyor. Âhenkli olan her şey düzgündür, âhenk bozulursa sorun var demektir.

Dinlemek sadece duymak demek değildir, hak olanı duymak ve buna uymak demektir. Kur’ân-ı Kerîm’de “işittik ve itaat ettik” diye geçer. Hak olanın işittirilmesinde musiki bir usül olarak çok kullanılmıştır. İlâhi dediğimiz ve güftelerinin çoğu evliya nutku olan bestelerin sözleri az kelime ile çok büyük hikmetler sunar. Derecâtı âli olsun, sahaflar şeyhi Muzaffer Ozak bu konuda dervişlerine “ilâhilerin yüzde onunu anlasanız, evliya olursunuz” diyerek bu sözlerin ne kadar kıymetli olduğunu belirtmiştir.

Toplumların kimliklerini oluşturan en önemli unsurlardan biri dildir, dil varsa söz vardır, söz varsa dinleyen vardır. Söylenen sözün âhenklisine müzik dediğimize göre müzik veya musiki de dil gibi çok önemli bir kültür unsurudur. Cumhuriyet tarihine baktığımızda musikimizin başına gelenler toplum üzerinde etkisinin bir ispatı gibidir. Aslında harf inkılâbı gibi bir musiki inkılâbı da yaşadık ancak bu harf inkılâbı kadar bilinmiyor. Radyolarda Türk musikisininin yasaklanması, yeni bir Türk musikisi oluşturulması için yurt dışından müzisyenlerin getirilmesi, Türk musikisinin dramatik ve yetersiz bulunması gibi birçok şaşırtıcı olay yaşanmıştır bu süreçte. Radyo satışlarının dibe düşmesi, Mısır radyolarının popüler olması, Arap müziği ve arabeskin ülkemizde gündem olması da bu gelişmelere bağlanıyor.

Bugün geldiğimiz noktada Türk musikisi yasaklardan kurtulmuş durumda ama dünya çapında bir Türk musikisi varlığından söz edemiyoruz. Duyguların yoğun olduğu yerlerde insan kendinden olanı ister, yabancı dilde konuşurken çok sinirlenirseniz kendi dilinizde küfür etmek istersiniz, müzikte de öyle. Ama bizden olmayan müzik bizden olana göre çok daha baskın olursa zamanla müziğimizi, haliyle de kimliğimizi kaybetmeye başlarız. Cumhuriyet dönemindeki harf ve musiki inkılâpları bu kimlikten uzaklaşıp Batı kimliğine kavuşmamız içindi. İki arada bir derede kalmamız belki de bundan. Ne batılı olabildik, ne doğulu.

Müziğin de dil kadar kültür kimliğimiz üzerinde etkili olduğunu, genç nesiller için belki daha da önemli olduğunu hatırlamamız gerekiyor.

Sözleri, bir güzelin sözü ile bitirelim: “Her musikî ‘Elestü bi-Rabbiküm’ü hatırlatır çünkü en büyük âhenk Hitab-ı İzzet’dir. O Hitab-ı İzzet’i çağrıştırdığı için musikîden zevk almayan mahlûk yoktur.”


Bu yazıya yorum ekleyin

Adınız
E-posta Adresiniz
Yorumunuz
 

CAPTCHA


Resimdeki rakamları bu alana yazınız


Eklenen Yorumlar


Henız yorum bırakılmadı...
 
Hayatın merkezi anneler... - Sayı 124
Zor sınavımız mülteci mes... - Sayı 123
Tevhid yoksa huzur da yok... - Sayı 122
Anlam peşinde... - Sayı 121
Tüm Yazıları

ASKIDA ABONELİK: Siz de "askıda abonelik kampanyası"na destek olmak ister misiniz?

Gelecek sayının konusu (125):
Çocuk; insanlık zincirinin ebediyet halkası...

Son Eklenen Yorumlardan
 Amin.... Ömer Faruk Erkoyun

 Amin.... Ömer Faruk Erkoyun

 Merhaba. Mən n Azərbaycandan yazıçı Gülər Natiq İsaq ✍️ Bu şeiri çox b&#... Guler

 Altıntaş Hanımefendinin Ey Güzel şarkısının akorlarını çıkarmak üzere sözlerini aradım ve ne mutlu b... Zafer

 Altıntaş Hanımefendinin Ey Güzel şarkısının akorlarını çıkarmak üzere sözlerini aradım ve ne mutlu b... Zafer


Milli Eğitim Bakanlığı’nın anketine göre, gençlerin %61’i kitap okuyormuş.
Hayret! Ya gizli gizli okuyorlar, ya büyüklerinden ders almamışlar ve gizli gizli okuyorlar.
Kardelen: Sayı 3, Aralık 1993
Ana baş tacı olmalıdır
Dervişan bohçası III
Annelerin zaferi
Hayatın merkezi anneler
İddiamıza arşivimiz delildir


Ali Erdal - Annelerin zaferi
Ali Erdal - Yolculuk
Ali Erdal - Kardelen’in 35. topl...
Kadir Bayrak - Anneme...
Bedran Yoldaş - Kelimelerin dansı aş...
Ekrem Yılmaz - Ana güç
Ekrem Yılmaz - Esip geçen ömürmüş
Ekrem Yılmaz - Aşk ile
Dergi Editörü - İddiamıza arşivimiz ...
Site Editörü - Hayatın merkezi anne...
Necip Fazıl - Şiirlerim ve şairliğ...
Necdet Uçak - Deme
Necdet Uçak - İster ağla istersen ...
Mustafa Büyükgüner - Heybemden
Mustafa Büyükgüner - Gazzeye ağıt
Kardelen Dergisi - Kardelenden haberler
M. Nihat Malkoç - Analar baş tacımızdı...
M. Nihat Malkoç - En sıcak sözcüktür a...
Hızır İrfan Önder - Bir anne arıyorum ac...
Ayhan Aslan - Toprak
Ayhan Aslan - Vuslat
Olgun Albayrak - Aşkın tarihi
Mehmet Balcı - Trabzon’dan üç portr...
Mehmet Balcı - Bizdedir
Mehmet Balcı - Ağıt
Hasan Tülüceoğlu - Göbeklitepe’de Hz. İ...
Ahmet Çelebi - Efendim
Kubilay Ertekin - Putlar ve putperestl...
Halis Arlıoğlu - Şaşırmadık
Murat Yaramaz - Anne duası
Gözlemci - Hadiselere bakış
Muammer Zeki Aygur - Hani nerede
İsmail Güçtaş - Demokrasi
İsmail Güçtaş - Örümcek ağı
Cemal Karsavan - Mutluluğumsun her za...
Heybet Akdoğan - Bu kaybedişler bizi ...
Ayşe Yaz - Sivil itaatsizlik
Servane DAĞTUMAS - Modern Azerbaycan ed...
Yaşar Akyay - Ana baş tacı olmalıd...
İbrahim Durmaz - Annem
İbrahim Durmaz - Anne
Turgut Yörükoğlu - Dervişan bohçası III
 
 
23 Mart 2005 tarihinden beri
 Ziyaretçi Sayısı Toplam : 15665048
 Bugün : 3693
 Tekil Ziyaretçi Sayısı Toplam : 653567
 Bugün : 50
 Tekil Ziyaretçi Sayısı (dün) Toplam : 79
 124. Sayıya Bırakılan Yorum Sayısı Toplam : 0
 Önceki Sayıya Bırakılan Yorum Sayısı Toplam : 3
Son Güncelleme: 9 Mart 2025
Künye | Abonelik | İletişim